Pedasa Antik Kenti

Pedasa Antik Kenti nerededir?

Bodrum merkezden Torba istikametine doğru ilerlerken, konutlar bir anda kayboluverir ve Pedasa Antik Kenti tabelası ile karşılaşırsınız. İlk nizamiye kapısından yokuş yukarı ilerlerken sizi muhteşem çam ağaçları karşılar. Tepeyi tırmandığınız an ikinci bir nizamiye (bariyer) karşınıza çıkar. Bu bariyeri de aştıktan sonra solda kentin kalıntılarını görmeye başlarsınız. Toprak yolları ve kütükten yapılmış merdivenleri takip ederek kenti gezebilirsiniz.

Pedasa Antik Kenti’nin bulunduğu toprakların aynı zamanda özel mülk olması sebebiyle bu kentin sürekli ziyarete açık olamadığını öğrendim. Yaz aylarında ziyarete açık olan kent, kış aylarında girişlere kapalı olabiliyormuş. Yolunuz oralara düşerse ve görürseniz Müjgan kediyi ve yavrucuğunu da beslemeyi ihmal etmeyin lütfen. Bol yokuş ve merdiven çıkmaya hazırlıklı olmanız tavsiye edilir.

Kente giriş şuan için ücretsizdir. Kentte kazı çalışmaları halen devam ediyor ve yokuş yukarı tırmanmayı gerektiren, bol basamak çıkmayı gerektiren noktalar var. Bu nedenle 7-8 yaş altı çocuklar ile kenti ziyaret etmek zor olabilir. Diğer bazı ören yerlerinde olduğu gibi wc vb. tesisler şu an için Pedasa’da bulunmuyor. Hazırsanız kent hakkında biraz bilgi vereyim,

Pedasa Antik Kenti konumu

Muğla ili, Bodrum ilçesi, Konacık mahallesi, Gökçeler mevkii’nde yer alır.

Pedasa Antik Kenti Muğla ili, Bodrum ilçe merkezine 7 km uzaklıktadır. Bugün Torba ismiyle anılan bölge içerisinde yer almaktadır.

Pedasa Antik kenti ulaşım

Özel aracınızla kentin nizamiyesine kadar ulaşabilirsiniz.

Pedasa Kazı Çalışmaları

Pedasa kentinde kazı çalışmaları 2007 yılında başlamıştır. Kazılar Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi tarafından yapılmaktadır. Kazı başkanlığını Prof. Dr. Adnan Diler yapmaktadır.

Pedasa Antik Kenti Tarihi

Kazı çalışmalarında M.Ö.geç 2.bin yılından itibaren başlayan ve Bizans dönemi’ne (M.S.13.yy) kadar devam eden kalıntılara rastlanmıştır.

Antik dönemde Karya ismi verilen geniş bölge, kabaca günümüz Muğla ilini ve Bodrum yarımadasını da içine alıyordu. Bu bölge de Kar, Leleg ve Mis’lerin konumlandığı ve Leleglerin Bodrum yarımadasında yaşadığı bilinmekteydi.

Pedasa bir Leleg yerleşimidir. Bodrum yarımadasında bulunan sekiz Leleg antik kentinden kazı çalışması yapılan tek kenttir. Bu nedenle Leleg yerleşimleri hakkında bizi aydınlatma potansiyeli açısından çok kıymetlidir.

Karyalılarla olan ilişkileri tartışmalı olsa da antik kaynaklarda Leleglerin Karyalıların ataları olduğu iddia edilmektedir. Prof. Diler ise makalesinde Karya ve Leleglerin aynı kökene bağlanmasına rağmen yaşama biçimi ve bölgesi konusunda birbirlerinden ayrıldıklarını ifade eder.

Pedasa’nın bu bölgede yer aldığını kanıtlayan en büyük ve ilk bulgu, kentte bulunan Athena kutsal alanında ortaya çıkan bir yazıttır. Ayrıca Heredot’un eserinde bu alanda görev yapan bir rahibeden bahsedilmesi konuya ışık tutan bir başka etken olmuştur.

Pedasa, Perslere karşı direniş göstermiş bir kenttir. Kentin en ihtişamlı dönemini M.Ö.5 yy. ve M.Ö.6 yy’da geçirdiğini söyleyebiliriz. Bu dönemlerde kentin savunmasını geliştirmek için akropolis dış surlarında güçlendirme yapılmıştır.

Maussollos (Karya Bölgesi Pers Satrapı) zamanında Pedesa’yı   Halikarnassos’a bağlamıştır. Böylelikle Pedesa’nın kentsel statüsü M.Ö.4 yy’da son bulmuştur ancak kentin bu dönemde tamamen terk edilmediği düşünülür çünkü kentte yer alan Athena tapınağı’nın M.Ö.1.yy’a kadar saygı gördüğü bilinmektedir.

Arkeolojik veriler Bizans dönemi ortalarına kadar kentin yaşam sürdüğünü göstermektedir.

Pedasa Antik Kenti

Pedasa Antik Kenti, bir tepe üzerini merkez alarak kurulmuştur. Bunun amacının kentin etrafını gözlemlemek ve saldırılara karşı kenti kolaylıkla savunabilmek olduğunu söyleyebiliriz. Kentin bulunduğu bölgenin korsan bölgesi olduğunu burada hatırlatmak yerinde olur.

Bergama kazı başkanı Dr.Radth’a göre bölgenin doruk noktalarına kurulan Leleg kentlerini diğer antik kentlerden ayıran bir diğer özellik ise tepelerde inşa edilen yapıların malzemeleri arasında hiç harç kullanılmaması ve yuvarlak plan tipolojisine sahip yapılar görülmesidir.

Kenti mimari açıdan incelemek için 3 ayrı hatta bölmek uygun olur. 1.bölge kulelerden oluşan dış sur hattı, 2. Bölge iç sur hattı ve 3.bölge olarak iç kale (dipyrgon). Kent ayrıca bu sur hatlarının dışında kalan bir kutsal alan, nekropol alanları ve tarımsal alanlardan oluşur.

Akropolün iç kalesinde konutlar, megaron yapısı, iki kontrol kulesi ile hanedan ikametgahı bulunur.

Athena kutsal alanı kentin batısında yer alır. Halikarnassos döneminde eklendiği düşünülen karakol binası, kutsal alanın hemen yanındadır.

Kentin doğu yönünde en önemli Tümülüslerinden olan Gebekilise, nekropol alanı ve kırsal yapılar yer alır. Bu alanda erken Demir Çağı’na ait kalıntılara rastlanmıştır.

Leleg halkına ait olan geleneksel mezar yapıları (Tümülüsler) ise kentin güney sırtlarında yer alır. Bu Tümülüsler kente hakim konumları ve anıtsal mimari tarzları ile kente özgü izler taşırlar. (Tümülüs demişken belki bu yazımı da okumak istersiniz, midas tümülüsü)

Kentin kuzey yönünde ise, duvarlarla çevrili binalar topluluğu olan ve compound adı verilen yapı grupları görülür. Bu yapı türlerini Leleg toplumuna ait bir yapı türü olarak tanımlamak doğru olabilir.

Özetle, Padasa Antik Kenti, bize Leleg kültürü hakkında bilgi veren ve yapı çeşitliliği açısından zengin bir ören yeridir. Halikarnas’a uğrayıp, Leleg kenti görmeden dönülmez derim ben.

*Görseller ve içerik yazara aittir. İzinsiz kullanılamaz ve yayımlanamaz.

*Kaynak: Diler, Adnan. (2021) . Pedasa Kazı ve Araştırmaları, Bitig Edebiyat Fakültesi Dergisi. C.1,S.1, s.182-267. Makale’nin tamamını okumak istersen bu linke tık tık, Pedasa Kazı ve Araştırmaları

Bu yazımı beğendiyseniz, bu yazımı da beğenebilirsiniz. Okumak için tıklayın Xhantos (Ksantos) Antik Kenti

pedasa antik kenti, pedasa, leleg, leleg yerleşimi, leleg kültürü, leleg mimarisi, halikarnassos, halikarnas