Taraklı evleri
Sakarya-Taraklı Konumu:
Taraklı, Sakarya ilinin güneydoğusunda yer alır. Sakarya şehir merkezi ile arası yaklaşık 70 km’dir.
Adapazarı- Taraklı Tarihi:
Tarihi, Hisar Tepe’de bulunan iki sarnıç’ın verdiği bilgiye göre M.Ö.1000 ve M.Ö.2000 ‘lere kadar uzanan, tarih kokulu şirin bir ilçedir Taraklı. Helenistik dönemde ”Bytinia” , Osmanlı Devleti dönemi öncesinde ”Yenice Tarakçı” olarak isimlendirilen Taraklı, 13.yy’ da Osmanlı Devleti topraklarına katılır ve ismi zaman içerisinde ”Taraklı” olarak değişir. Taraklı bulunduğu konum itibariyle zamanında önemli ticaret yollarına ve daha sonraları da eski İstanbul-Ankara yoluna ev sahipliği yapmıştır. Zamanla yeni yolların açılması Taraklı’nın bu aktifliğini kaybetmesine ve kendi içerisine kapanan, tarih dolu küçük bir ilçe haline gelmesine neden olmuştur. Bahsedilen bu durum Taraklı’nın aleyhine gibi görünse de aslında Taraklı için bir avantaj oluşturmuştur. Küçük ilçe bu sayede sahip olduğu özgün tarihi dokunun bir kısmını korumayı ve günümüze kadar getirmeyi başarmıştır.
Taraklı Mimari Özellikleri:
Sakarya’nın şirin ilçesi Taraklı, yemyeşil bitki örtüsünün sarmaladığı, yer yer eğimli, yer yer ise düzleşen arazi yapısına çoğunlukla ahenkle oturtulmuş 19.yy geleneksel konut mimarisi tarzında inşa edilmiş yapılardan meydana gelmektedir. Geleneksel konutların yanı sıra cami,han,hamam,medrese,dükkan gibi yapılar da görülmektedir.Sokak dokusuna renk veren bir diğer önemli unsurlar ise çeşmelerdir. Taraklı sokaklarında dolaşırken birçok çeşmeye rastlayabilirsiniz.Bu çeşmelerden en eski tarihli olanı, sokaklardan birine renk veren ve bütün ihtişamıyla halen ayakta kalmış,tarihi çınar ağacının yanında olanıdır.Sokakların karakteristiğini etkileyen diğer önemli unsurlar, bu ilçenin bolca sahip olduğu meydanlardır ve o meydana açılan darlı,genişli yaya yollarıdır. Bütün sokak hattında özgün dokusu görülmese de dikkatle incelendiğinde özgün sokak dokusuna ait izlere rastlanabilir.Bu durum sadece sokak için değil evler içinde aynıdır.Taraklı,özgün hali ile günümüze kadar ulaşmış yapılar bulundurmasına rağmen değişime uğramış yapılar ve yeni yapılar da bulundurmaktadır.Nüfus artışının pek olmaması ilçe’nin yeni yapı sayısını artırmasa da yer yer birçok yeni yapıya rastlanmaktadır.Eski ticaret aksı,halen aynı şekilde ticaret işlevine yanıt vermektedir. Ana aks olarak tanımlayabilecek ‘Ankara Caddesi’ ilçeyi iki ayrı parçaya bölmektedir.Ankara caddesine eşlik eden ve Taraklı’nın sahip olduğu bir mahalleyi diğer ikisinden ayıran doğal aks ise Göynük deresidir.
Taraklıyı diğer ilçelerden ayıran ve önemli yapan, bahsedilen unsurları zenginleştiren geleneksel konut dokusudur. Bu konutlar genel olarak iki yada üç kattan meydana gelen, çıkmalı, bahçeli, avlulu yapılardan meydana gelmektedir. Yapım malzemesi yine çoğunlukla alt katlarda taş, üst katlarda kerpiç dolgulu ahşap iskelet sisteminden oluşmaktadır. Evlerin plan şemalarını incelemek gerekirse, giriş katlara genel olarak ”taşlık” diye isimlendirilen, tabanı taş kaplamalı alanlardan girilir. Bu katlar servis alanlarına (depolama,bazen mutfak vb.) hizmet etmesi için tasarlanmıştır. Yine ahır da bu katta görülebilecek mekanlardan bir tanesidir.Birinci katlar ise yaşam alanlarının bulunduğu katlardır. Bu katlar plan şemasına karakterini veren sofalar ve bu sofaları çevreleyen odalardan meydana gelmektedir. Islak hacimlere (hela), Sofa’nın bir bölümünden ulaşılır. Eğer mevcut ise ikinci katlarda evin bireylerinin yatak odaları yer almaktadır.
Geleneksel konutların iç mekanlarında mobilya ihtiyaçları günümüz hareketli mobilyalarının aksine sabit mobilya tasarımları ile çözümlenmiştir. Sabit mobilya çözümlerine giriş katlarında eğer varsa mutfaklarda, ‘sergen’ adı verilen raflar olarak ve ocak elemanları olarak görülebilir.Birinci katlardaki sabit mobilyalar ise sofalarda yer alan dolap çözümleri,odaların içerisinde yer alan ve bir duvar iç cephesi boyunca görülen dolap,ocak,gusülhane üçlüsü, yine aynı katta yer alan lambalık, aynalık gibi iç mekan elemanları olarak sıralanabilir.
Taraklı’da gezilecek yerler:
-Hisar Tepesi
-Tarihi Taraklı Mahalleleri
-Tarihi Taraklı Evleri
-Tarihi Hamamı , Camisi ve Çarşısı
Taraklı hakkında Mimarlık dergisinde yayınlanan yazıma ulaşmak için tıklayın;
***Görsel yazara aittir
***İçerik yazara aittir.
taraklı, taraklı evleri, sakarya taraklı, taraklı tarihi