Mutfak Tasarımları

Mutfak tasarımı nasıl yapılır?

Yemek yemenin sadece bir aktivite olmayıp, aynı zamanda bir kültür olduğu ülkemizde mutfak önemli bir yere sahiptir. Lezzeti ile sadece midemize değil, görsel güzelliği ile aynı zamanda gözlerimize ve mis gibi kokuları ile burnumuza kadar bizi etkisi altına almış olan, farklı kültürler ile etkileşim halinde olması sebebiyle zenginleşen mutfağımız, birçok türde yemeklere ev sahipliği yapar. Peki, bu kavramsal olarak bahsettiğimiz mutfağımız, fiziksel anlamda bir mutfak alanına dönüşürken ona aynı hassasiyeti gösteriyor muyuz? Bu dönüşüm esnasında sofralarımızda lezzetli, güzel görünümlü ve mis gibi olan mutfağımız, fiziksel olarak bir karşılık bulmaya çalışırken aynı değerleri taşıyabiliyor mu?  İster çalışan kesim de yer alalım, istersek çalışmayan kesimde yer alalım. Birçoğumuz yemek yemeyi severiz ve günün belirli bir vaktini mutlaka mutfakta geçiririz. Yemek yemeyi sevmesek ya da hazırlamasak bile mutlaka bir uğrar, dişimize göre bulabileceğimiz bir yiyecek var mı diye şöyle bir buzdolabını karıştırırız ya da dondurma bulma beklentisi ile açtığımız kutunun içerisinde dondurulmuş yiyecek bularak, her masum gencin yaşadığı hayal kırıklığını yaşayabiliriz 🙂 Bazılarımız için mutfağa kaçıp, mis kokulu kekler ya da yemekler pişirmek terapi gibi gelir. Farklı amaçlar ile de olsa mutfak bir şekilde zaman geçirdiğimiz alanlardan bir tanesidir. Kısacası sığınağımız olan evimizin bir parçasıdır mutfağımız ve orada kendimizi iyi hissetmeliyiz. Bu mutlaka yüksek bütçelerle olması gereken bir durum değildir.  Herkes bütçesine göre mutfağını tasarlayabilir ya da bir profesyonelden yardım alabilir. Bu sizin tercihinize ve bütçenize kalmış bir durumdur. Ben size bu yazım içerisinde tasarım kriterlerinde dikkat etmeniz gerekenler ile ilgili bir bilgilendirme yapmak istedim. Umarım tercihleriniz konusunda size faydalı olabilirim.

Mutfak tasarımı yaparken dikkat edilmesi gerekenler

Öncelikle mutfağınızın plan şemasından bahsetmek istiyorum. Mutfağınızın geometrik şeklini, ölçülerini ve diğer mekânlarla olan bağlantılarını iyi düşünmenizde fayda var. Tasarıma başlamadan önce mevcut mutfağınızda sevdiğiniz ve sevmediğiniz özellikleri iyi düşünün ve listeleyin. Mutfağınızın genişletilmesini istiyorsanız ve buna uygun bir mekân ile bağlantısı var ise bunu göz önünde bulundurun ancak bunun mümkün olup olmayacağını anlamak için bir profesyonel’den yardım alabilirsiniz. Mevcut mutfağınızı doğru tanımak önemli bir kriterdir. Mutfağınızın mekân şeması içerisinde dolaplarınızın kapaklarının açılmasını ya da geçişinizi engelleyecek kadar dar mekânlar oluşturmaktan kaçının. Lavabo’yu genelde bulaşık yıkarken keyifli zaman geçirmenizi sağlamak amacıyla pencere önüne yerleştirmeyi tercih edebilirsiniz ancak bunu yaparken lavabo bataryanızın pencerenizin açılan kısmına denk gelmemesine dikkat edin, aksi halde pencerenizi açmak zor olacaktır. Seçtiğiniz batarya’nın aynı zamanda eğimine ve akış yönüne dikkat etmelisiniz. Eğer ağzı yeterince eğimli bir lavabo bataryası seçmezseniz, bütün camınız her bulaşık yıkadığınızda su lekesi olabilir ve bundan rahatsız olabilirsiniz.  Bulaşık makinenizi lavabonuza yakın bir yere yerleştirmeniz, size sudan geçirdiğiniz bulaşıkları makineye yerleştirmeniz açısından kolaylık sağlayacaktır. Makinenizin lavabonun sağında ya da solunda yer alması tamamen seçmiş olduğunuz eviye’nin damlalığının sağda ya da solda olmasına bağlıdır. Tabi seçtiğiniz eviye damlalıklı ise. Genelde tezgâhtan yer kazanmak adına, bulaşık makinelerini eviye damlalığının altına yerleştirmek uygun bir tercihtir. Ayrıca bulaşık makinenizin ve lavabonuzun birbirine yakın çözümlenmesi, mutfak tesisatınızı düzenlerken de size kolaylık sağlayacaktır. Eğer bir çöp öğütücü kullanmayı düşünüyorsanız, lavabonuzun altındaki alana öğütücünüzün haznesini yerleştirebilirsiniz. Tabi bu esnada makinelerinizi çalıştırmak için gerekli prizlerin yerleşimlerini unutmayın.

Ocak ve buzdolabı ise lavabo ile birbirine çok uzak kalmaması gereken iki elemandır. Bu saydığım bütün elemanlar mutfakta, çoğu zaman birlikte hareket ederler ve kullanıcıyı yormaması için mutlaka birbirleriyle ilişki halinde ve çok uzak tutulmadan tasarlanmalıdır. Pişirme elemanı olan ocak, yıkama alanı olan lavabo ve depolama alanı olan buzdolabı noktalarını birleştirip, aralarında bir çalışma üçgeni olduğunu varsayarsak bu üçgenin her bir kenar ölçüsünün uzunluklarının min 120- max ise 270 cm olmasına dikkat edilmesi gerekir. Bu üçgenin verimli bir şekilde tasarlanması, sizin mutfakta daha verimli vakit geçirmenizi sağlayacaktır. Bu ana ilişkilerin kurgulanması aslında mutfağın tezgâh ve dolap yerleşim şemasını belirleyecektir. Bu az çok bize plan şemasının nasıl oluşacağına dair bilgi verecektir. Buna ek olarak; tezgahınızın tasarımını şekillendirirken lavabo, ocak, buzdolabı gibi elemanların arasında mutlaka elinizdeki eşyaları gerektiğinde koyabilmeniz ve yiyecekleri hazırlayabilmeniz için boş alanlar bırakılmalıdır. Ocağınızın yakınına eğer dolap geliyorsa aralarında min. 20 cm mesafe bırakılmalıdır. Fırınınızın yakınında da tepsilerinizi koymanız için bir tezgah boşluğu olmalı. Fırın yerleşiminiz ocağınızın altında olabileceği gibi, boy dolaplarınız içerisinde tezgah üstü seviyesinde de çözümlenebilir. Böylelikle fırınınızı daha kolay kullanabilirsiniz.

Ardından mutfakta bir oturma alanı beklentisi varsa bunu çözmek için en uygun yerler ve detaylar düşünülecektir. Dar mutfaklarda böyle bir gereklilik görülürse çok amaçlı masalar ve sandalyeler tasarlanabileceği gibi, geniş mutfak sahibiyseniz oturma alanı için bir ada, bar oluşturulabilir ya da mutfağın uygun bir başka alanı düşünülebilir. Mutfakta ada kullanımına değinmek gerekirse, boyutları 20 m2 nin altında yer alan mutfakların ada çözümüne gitmesini çok doğru bulmadığımı söylemeliyim.

Plan şeması belirlenen mutfağın şimdi dolap detaylarını düşünmek gerekir. Mutfaklarımızda gerek tabak vb. gibi malzemeleri saklamak için gerekse zengin yemek kültürümüzü çeşitlendirmek için kullanacağımız baharatları ve diğer malzemeleri saklamak için bol miktarda dolaba ihtiyacımız bulunmaktadır. Bu dolapların sayısının yanı sıra tasarımları da önemlidir. Mutfaklar her m2’nin işlevsel olarak ince ince tasarlanması gereken hacimlerdir.  Dolapların iç hacimlerinin max. düzeyde kullanılabilmesi için tasarlanmış mekanizmaları kullanmak doğru bir seçim olacaktır. Tabi bu detayları düşündükten sonra düşünülmesi gereken detaylar ise seçilecek stil, malzemeler ve renklerdir. Piyasada her bütçe ve tercihe uygun dolap stili ve mutfak malzemeleri bulunmaktadır. Bu seçiminizi iç mimarınız ya da dolapları ürettireceğiniz ustanız yardımı ile yapabilirsiniz ancak önemli olan sizin de başkalarının yönlendirmesine gerek kalmadan bir takım ön bilgilere sahip olmanızdır. İnternette yapacağınız basit bir arama ile sizin tarzınıza en yakın mutfak stilini belirleyebilirsiniz. Bu country, modern ya da klasik olabilir ancak bunu yaparken mutfağınızın potansiyelini de düşünmelisiniz. Örneğin; Mutfağınızın çok dar olmasına rağmen işlemeli, klasik ve koyu renkli bir dolap stili düşünüyorsanız bu sizin mutfağınız için doğru bir seçim olmayabilir. Bu gibi durumlarda mekânları daha ferah göstermek için dolapların yüksekliğini ayarlamak, açık renkler kullanmak, daha modern stilde dolaplara eğilim göstermek gerekebilir. Mutlaka klasik bir dolap istiyorsanız, istediğiniz dolabın işleme tarzı ve rengi gözden geçirilebilir.

Bu arada bu ferahlık hissini artırmak ve materyal kullanımını zenginleştirmek için bazı dolaplarda cam kapaklar kullanılabilir. Renklerin kullanımı ve eğer şekilli bazı duvar kâğıdı gibi elemanlar kullanılacaksa bu şekillerin uzanışı, büyüklüğü gibi etkenler göz önünde bulundurulmalıdır. Örneğin; Geniş gösterilmek istenen mekânlarda yatay çizgiler kullanılabileceği gibi yüksek gösterilmek istenen alanlarda dikey çizgiler kullanılabilir. Kullanılacak renklerin tonları derinlik algısında önemli rol oynar. Bütün mutfağınızı aynı renkle ya da aynı malzemeler ile tasarlamak zorunda değilsiniz. Bırakın renkler ve malzemeler birbiri ile ahenk içinde dans etsin. Önemli olan doğru malzeme ve renk seçimini yapabilmekte. Bunu mekânlarınızın fiziksel yapısı, aldığı doğal ışık, kullanılacak yapay aydınlatmalar, sizin seçtiğiniz stili yansıtması, kullanımınıza uygun olması gibi birçok değişken özellik belirler. Bütün bunları analiz etmek ve karar vermek gerekir. Mutfağınızın tamamını seramik yapmayı düşünebilirsiniz. Bunun yanında sadece mutfak dolaplarınızın yer aldığı kısmı da seramik ile döşemeyi ya da sadece mutfak dolaplarınızın arasında kalan kısımları seramik döşetmeyi düşünebilirsiniz. Bu malzeme sadece seramik olmayabilir, tezgâhınızda kullandığınız malzeme duvarda da kullanıma uygun ise bu malzemeyi duvarınızda da kullanabilirsiniz ya da cam kullanabilirsiniz. Bunun yanında cam mozaiklerde kullanılabilir. Belki de aradaki kısımda duvar kâğıdı kullanmak isteyebilirsiniz. Bütün bunlar sizin bütçenize ve uygulanacak tasarıma bağlıdır. Örneğin;  Pahalı bir sınıfta bulunmayan seramik kullanmak ekonomik olabileceği gibi cam kullanmak pahalı bir tercih olabilir. Bir diğer faktörde siz rahat kullanabilecek misiniz? Örneğin; cam da oluşan buhar ve lekeler sık yemek pişen mutfaklarda rahatsızlık yaratabilir ancak seramik kullanımı bu lekeleri saklayabileceği için size göre daha uygun bir tercih olabilir.  Aynı durum mutfak tezgâhları için de geçerlidir. Ahşap verdiği sıcaklık hissi ve sağlıklı olması nedeniyle benim sevdiğim ürünlerden biridir ancak birçok kullanıcı ahşabın darbelere ve sıcağa karşı dayanıklılığından şüphe duyduğu için tercih etmemektedir. Mutfak tezgâhlarında granit ve mermer gibi doğal taşların yanı sıra bu taşların kimyasal içerikle birleştirilmesinden elde edilen malzemeler,  şekil vermesi daha kolay akrilik malzeme, paslanmaz çelik ya da masif ahşap tezgâh tercih edebilirsiniz.

Dolap kapaklarınız işlemeli olabileceği gibi, çeşitli şekiller içeren baskıda olabilir. Kaplama türleri de birbirinden farklıdır. Örneğin; lake, akrilik gibi. Mutfaklarınızda tercih edeceğiniz malzemelerin parlaklık ve matlık ilişkileri ve bu konuda dengeli bir tutum sergilemek önemlidir. Örnek olarak; Zemin döşemesinde ve dolaplarınızın kaplamasını parlak seçerken, tezgâhınızı ve duvar kaplamanızı olabildiğince mat seçebilirsiniz. Yerlerden konu açılmışken günümüzde yer malzemesi konusunda da ahşaptan seramiğe kadar uzanan geniş bir ürün yelpazesi mevcuttur. Bu malzemeler birbirinden farklı renk, doku ve ölçülere sahiptir. Artık mutfaklarda zemin kaplamaları sadece seramik olmak zorunda değil, bu hatırlatmak istediğim diğer bir unsur.

Mutfaklarda bütün aksesuar seçimlerinin de belirli bir tarz bütünlüğü içerisinde yapılmasının ardından sıra yapay aydınlatma seçimine gelebilir. Burada önemli olan mutfağınızın alanına uygun olan bir ışık şiddetinde aydınlatma seçimi yapmanız. Burada doğradığınız ya da pişirdiğiniz yemeği görmeniz gerekli ve elinizi kesmemelisiniz. Aşırı ışık kullanımı da, az ışık kullanımı da sizi yoracaktır. Tavandan genel bir aydınlatmanın yanı sıra, dolap altlarından tezgâhınızı aydınlatan ışıklarda tercih edebilirsiniz. Dolap içi aydınlatmaya gerek duyabileceğiniz dolaplarınız olabilir. Özellikle vurgulamak istediğiniz bir köşe, bir ada ya da barınız olabilir mutfağınızda. Duvardan bu alanların üzerine sarkıtacağınız aydınlatmalar ile hem görsel bir vurgu ve tanımlama sağlamış olursunuz, hem de aydınlatma sağlamış olursunuz. Bütün bunları bir arada ya da alternatif olarak kullanabilirsiniz ancak tavandan yapacağınız genel bir aydınlatmayı iptal etmemenizi öneririm. Bu tür bir aydınlatma hep gereklidir.

Bütün bunların uygulanmasının ardından artık mutfağımızı bizim için daha da fazla kişiselleştirme zamanı gelmiş demektir. Pencerenizi açacağı kadar içinizi de açacak olan mutfak perdenizi artık seçebilirsiniz. Duvarınıza asacağınız ve yemek zamanı diye bakıp, aile üyelerinizi davet edeceğiniz saatinizi de seçebilirsiniz. Yanacak diye yemeği karıştırmak için aceleyle el attığınız kaşıklarınızı da duvarınıza asmayı seçebilirsiniz. Belki de büyük bir heyecanla seçtiğiniz tabak takımlarınızı açık raflarınıza yerleştirip, kullanmadığınızda sergilemek isteyebilirsiniz. Yada emek vererek hazırladığınız turşularınızı, yine ellerinizle süslediğiniz cam kavanozlarınıza koyup, bu kavanozları da cam dolaplara yerleştirmeyi düşünebilirsiniz. Bütün bunların seçimi ya da seçemiyorsanız bu konuda yardım alması sizin elinizde. Önemli olan maliyeti ne olursa olsun içerisinde vakit geçirmekten büyük keyif alacağınız bir mutfak tasarımına sahip olmak.  Öneriler bizden, mutluluğun tarifini çıkartıp, bu güzel mutfaklarda onu pişirmesi ve mis gibi kokular yayması sizden olsun…

 

*NOT: Son olarak eklemek istediğim bir diğer konu da mutfak mekanlarında havalandırma çok önemlidir. Gerek doğal havalandırma için bir pencere açıklığına yer vererek, gerek ise yapay havalandırma sağlamak için uygun bir davlumbaz seçerek bunu sağlayabilirsiniz. Havalandırma yapacağınız pencerelerinizin yada kapılarınızın mümkünse ocağınızın  bulunduğu alana yakın olmamasına özen göstermenizi öneririm. Bu durum havalandırma yaparken ocağınızın sönmesine sebep olabilir.

Eğer bu yazımı sevdiyseniz, bu yazımı da sevebilirsiniz. Mimaride su ögesi kullanımı

***İçerik yazara aittir.

***Görseller için faydalanılan kaynaklar;

-www.pixabay.com / mutfak kategorisi

– www.pfy.com.tr

– http://thetomorrowcompany.com/Work-Triangle-Kitchen.html#popup10

mutfak tasarımları,  mutfak tasarımı, mutfak dolabı, mutfak tezgahı, mutfak modelleri, mutfak